تونل چیست ؟

تونل در واقع یک راهروی زیرزمینی است.تعریف عمومی از تونل وجود ندارد اما به هر روی تونل ها معمولا حداقل دو برابر عرضشان طول دارند. به علاوه آنها باید از شروع هر دهانه در همه طرف بسته باشند.برخی از برنامه ریزان شهری هر سازه تونل مانند بلندتر از 160 متر را تونل می نامندو کمتر از این را زیر گذر می دانند.تونل ممکن است برای دوچرخه سوارها یا رفت و آمد وسایل نقلیه موتوری و عمومی یا راه آهن و یا برای یک کانال باشد.
برخی کانال ها برای حمل آب جهت مصارف عمومی یا صنعتی است.حتی تونل هایی در اروپا برای رفت و آمد حیوانات حیات وحش که در جاهای خطرناک زندگی می کنند درست شده است.همچنین برخی تونل های مخفی برای گذر از برخی مناطق خطرناک حفر شده اند مانند تونل هایی که بین غزه و مصر ایجاد شده اند.به هر روی شالوده یک شبکه حمل و نقل سریع تونل ها هستند.بیشتر کارشناسان بر این باورند که بهترین راه حل ممکن برای مدیریت و کاهش ترافیک کلانشهرهایی مانند تهران که در آن ظرفیت خودروها و معابر با هم متناسب نیستند ایجاد تونل است و از همین رو در بیشتر شهرهای بزرگ دنیا این شیوه اعمال شده و همچنان در حال اعمال است.

تونل سازی در ایران باستان :
تونل کاربری های مختلف دارد که حمل و نقل تنها یکی از آنها محسوب می شود به عنوان نمونه تونل کوهرنگ تونلی است که برای انتقال آب رود ماربر ( آب کوهرنگ ) به زاینده رود در نزدیک شهر چلگرد در استان چهارمحال و بختیاری در ایران ساخته شده
در دهه 1350 تونل دوم و در دهه 1370 سومین تونل کوهرنگ به بهره برداری رسید. آب کوهرنگ یکی از سرچشمه های کارون بود و پیوستن آن به زاینده رود به خاطر نزدیکی سرچشمه این دو رودخانه از گذشته در نظر بوده است.
در سال 996 ه.ق. شاه طهماسب اول ماموریت پیوستن این دو رود را به میر فضل الله شهرستانی حاکم اصفهان سپرد قرار بود با کندن مسیری در کوه این کار انجام شود ولی به خاطر تحولاتی این کار به سرانجام نرسید. در دوره شاه عباس اول نیز کوششی شد که آن نیز ناتمام ماند.
در مهرماه 1327 کار ساخت تونل کوهرنگ آغاز شد و در مهرماه 1332 به بهره برداری رسید.

پدر تونل های کانالی :
تونل مالپاس با طول 157 متر بر روی کانال دومیدی در جنوب فرانسه اولین تونلی بود که طی دوره های مدرن و در سال 1681 ساخته شد. این تونل همچنین اولین تونل ساخته شده با کاربرد حفاری و انفجار باروت بود.در انگلستان قرن 18 نیز جیمز بریندلی از خانواده های مزرعه دار با نظارت بر طراحی و ساخت بیش از 580 کیلومترکانال و تعدادی تونل به پدر کانال و تونل های کانالی ملقب شد. وی در سال 1759 با ساخت یک کانال به طول 16 کیلومتر مجموعه معدن زغال دوک برید جواتر را به شهر منچستر متصل کرد . نتیجه اقتصادی تکمیل این کانال نصف شدن قیمت زغال در شهر و ایجاد یک انحصار واقعی برای معدن مذکور به حساب می آمد.

اولین تونل زیر آبی :
در اوایل قرن نوزدهم به منظور عبور از قسمت های پایین دست رودخانه تایمز هیچ سازه ای موجود نبود و 3700 عابر مجبور بودند با طی یک راه انحرافی 3 کیلومتر ی با قایق مسیر روترهایت به ویپنیگ را طی کنند . اقدام به ساخت یک تونل نیز به دلیل ریزشی بودن و مناسب نبودن رسوبات کف رودخانه متوقف شد تا اینکه در حدود سال 1820 فردی به نام مارک ایرامبارد برونل از فرانسه ایده ای جدید در تونل سازی را با عنوان سپر مطرح نمود و در سال 1825 کار احداث تونل با این روش آغاز و این تونل بین روترهایت و ویپنیگ احداث شد .با وجود جاری شدن چند نوبت سیل در سال 1843 این تونل بازگشایی شده و تا به امروز مورد استفاده قرار گرفته است . این تونل تامس نام گرفته و اولین تونل زیر آبی بود که بدون هر گونه رودخانه انحرافی حفر شد از دیگر موارد می توان به تونل های زه کشی بزرگ نظیر تونلی با طول 7 کیلومتر در هیل کارل انگلستان اشاره کرد که اهمیت زیادی در توسعه صنعت معدن داشته اند. البته بررسی تاریخچه پیشرفت در روش ها و تکنیک ها و به عبارتی در هنر تونل سازی نشانگر این مطلب است که مانند بسیاری دیگر از علوم و فنون بیشترین رشد این هنر در قرن اخیر صورت گرفته و تا حال نیز ادامه دارد .

اولین تونل در ایران :
تاریخ تونل سازی در ایران بر می گردد به بیش از 100 سال قبل. اولین تونل ها در ایران برای خطوط راه آهن ایجاد شد. پیشینه احداث موفق اولین راه آهن در ایران به سال 1886 میلادی با احداث خط راه آهن محمود آباد ( در سواحل جنوبی دریای مازندران ) به آمل برمی گردد این طرح اگرچه قرار بود تا تهران ادامه یابد ولی با کارشکنی های پیمانکارها به شکست انجامید و خطوط آن برچیده و برای احداث تلگراف استفاده شد برای این خط راه آهن تونل های ایجاد شده بود از جمله اولین تونل های احداث شده در ایران محسوب می شوند همچنین از اولین تونل های که در ایران احداث شده اند می توانیم به تونل گدوک و دوگل و کبوتر دره اشاره نمود.

دلایل یک اتفاق مهم :
ترافیک سردرگم کننده بزرگراه های چمران و نواب گره کوری در حمل و نقل غرب تهران محسوب می شود. برای حل این مشکل از سالها پیش طرح های مختلفی مطرح شد ابتدا قرار بود در این محدوده پلی عظیم الجثه ساخته شود تا با از میان رفتن تقاطع های همسطح شاهد کاهش بار ترافیک باشیم اما این پل رفته رفته تبدیل به یک تونل شد. تونلی که ساخت آن دلایل علمی وکارشناسی بسیاری داشت و البته با مشکلات خاص خود.

تونلی برای تمام فصول :

تونل توحید چیزی است که در طول تاریخ فعالیت های عمرانی مدیریت شهری کشور به لحاظ حجم و سرعت عملیات و همچنین تکنیک های ساخت بی نظیر است و به عنوان یک نمونه موفق شهری مطرح می شود این تونل توانست مسیر فعالیت های عمرانی را با تغییر جدی مواجه کند از این رو تونل توحید مبحثی است در فعالیت های عمرانی و ترافیکی شهرداری تهران که می توان آن را به عنوان استانداردی در اجرای عملیات عمرانی قلمداد کرد این تونل 4272 متری علاوه بر این که گره های ترافیکی چند معبر مرکزی شهر را از بین می برد اثرات زیادی در کاهش با ترافیکی دیگر مناطق شهری خواهد داشت در کنار این تاثیرات ترافیکی تونل توحید دارای خصوصیات خاصی است که در نوع خود منحصر به فرد است تونل توحید به عنوان یک تونل دوقلو شناخته شده است که دارای 2136 متر طول برای هر دهنه و 4 درصد شیب متوسط طولی تونل و 3 خط عبوری در هر باند و 30 متر عرض خارجی و 5/31 متر حداکثر عمق از سطح زمین است از نکات بارز و قابل اهمیت دیگر تونل توحید توانمندی فنی و تجربی 3400 نفر پرسنل اجرایی و استفاده از 708 دستگاه تجهیزات سبک و سنگین مدرن در روند اجرا بوده است .