هنر چیست؟ و چرا قدرش می نهیم؟
توقع ما از هنر چیست؟
یکی از پاسخ ها: هنر منبعی از لذت یا تمتع است.
از این کتاب یا آن فیلم لذت بردم.
دیوید هیوم، فیلسوف اسکاتلندی در قرن هجدهم، مقاله ی ”در باره ی ملاک ذوق“
در هنر آنچه اهمیت دارد ”خوشایندی“ آن است، لذتی که از هنر به انسان دست می دهد، موضوعی احساسی است.
به تعبیر دیگر تنوع دیدگاه های زیبایی شناسانه، بیانگر ذوق ناظران است، نه داوری هایی درباره ی اشیاء.
”جستجوی زیبایی واقعی، یا زشتی واقعی، طلبی، همان قدر بی حاصل که جستجوی شیرینی واقعی یا تلخی واقعی.
آرای زیبایی شناسانه تنوع و اختلاف چشمگیری دارند،
چگونه می توان آرای مخالف را با هم آشتی داد؟
هیوم: ملاک ذوق در طبیعت انسان ها ریشه دارد. طبیعت مشترک، خوش آیندی اموری واحد
” برخی فرم ها یا کیفیات، بنا بر ساختار اصلی ترکیب درونی ذهن آدمی، خوشایند و ما بقی نا خوشایند به شمار می آیند.“
آزمون زمان، سرانجام حرف آخر را می زند و تنها چیزهایی که حقیقتا به لحاظ زیبایی شناسانه لذت بخش اند، همچنان نظر ها را به خود جلب می کنند.
نقد: نمی توانیم از الگوهای ذوق مشترک، به ملاک ذوق برسیم.
کالینگوود: معنای لذت، ارزش تفریحی و سرگرمی
او در پاسخ به اینکه چه چیز ”هنر واقعی“ است، معتقد است که هنر به مثابه ی سرگرمی، یا هنر به مثابه ی صنعت، یا جادو، به حد هنر واقعی نمی رسد.
عده ای از مردم به راحتی واژه ی سرگرمی را جایگزین لذت می کنند. اما آیا واقعا چنین است؟
بحث هزینه هایی که صرف هنر می شود، در مقایسه با هزینه های مهمانی های پرخرج، که به مراتب آشکارتر لذت و سرگرمی می آفرینند.
پس ارزشی در کار هنری فراتر از لذت و سرگرمی نهفته است که باعث می شود هنرمند عمر خود را به پای هنر بریزند.
به عبارت دیگر اگر بپذیریم که همه ی هنر ها مبتنی بر سرگرم سازی اند، آیا دلیل خاصی داریم که به دنبال هنر باشیم.
چون بسیاری از اشکال دیگر سرگرمی، ارزان تر و مقرون به زحمت کمتری است، مثل بازی ها، پینگ پنگ یا جدول کلمات متقاطع.
بحث لذت عالی و لذت دانی/ هنر سبک و هنر جدی
آیا لذت عالی امکان کمیت بیشتری از لذت فراهم می کند، یا اینکه لذت عالی کیفیتی متفاوت دارد؟
جان استوارت میل، معتقد است که: ” معقول نیست که ارزیابی لذت تنها مبتنی بر کمیت باشد، در عوض او به کیفیت خاص لذات متفاوت متوسل می شود.
در میان این دو لذت، اگر لذتی باشد که همه یا کمابیش همه ی کسانی که طعم هر دو را چشیده اند، آن را قاطعانه ارجح بدانند، آن لذت، لذت مطلوب تر است.
نقد دیدگاه میل:
رای اکثریت، ممکن است تنها به علت تفاوت ذوق اکثریت و اقلیت باشد.
بحث تفاوت آبجو با شراب
ممکن است اکثریت چیزی بدتر را ترجیح دهند.
اما میل معتقد است: لذات عالی مستلزم قابلیت های عالی است.
لذا می توان گفت که هنر جدی وجوهی از ذهن را به خود مشغول می دارد، که هنر سبک به آنها توجه ندارد.
کانت و زیبایی
آنچه در هنر می یابیم، درجه ای عالی از لذت معمولی نیست، بلکه نوع متمایزی از لذت- لذت زیبایی شناسانه- است.
خاص بودن لذات زیبایی شناسانه و تمایز آنها از لذت عذایی خوشمزه یا حمامی دلپزیر.
کانت: پاداش هنر دوستان ”بهجت برخاسته از سیر و تماشای زیبایی هاست“
پیشرفت کانت در این حوزه:
ذوق زیبایی شناسانه امری صرفا شخصی نیست، بلکه چیزی است در خور قبول عام
این ذوق نه در مفهومی از مفاهیم قوه ی فاهمه، بلکه در بازی آزادانه ی تخیل سرچشمه دارد
قابلیت بازی آزادانه، ویژگی خاص نبوغ هنری است
کانت: ذوق صرفا پدیده ایست انتقادی، نه مولد یا آفریننده. در حالی که زیبایی طبیعی، چیزی زیباست؛ زیبایی هنری تصوری زیبا از چیزی است.
و ایجاد تصورات زیبا مختص کار نبوغ است.
حث گادامر و هنر به مثابه ی بازی
هنر نوعی بازی است که در آن هنرمند و مخاطب با هم مشارکت دارند.
آنچه در هنر خوب متمایز است، هماوردجویی آن در میان مخاطبان است. برای آنکه معنایی در دل آن بیابند و تشخیص دهند.
این معنایی نیست که بشود آن را در قالب زبان به صورت مفهوم درآورد یا شرح و تبیین کرد، بلکه نمادین است، یعنی اثر هنری چیزی است که قصد دارد آن چیزی باشد جه خود بازنمایی اش می کند.
هماورد جویی هنرمند در میان مخاصبان، پرداختن به بازی آزادانه و خلاق صور خیال است که به موجب آن نوعی خودبارنمایی تحقق پیدا می کند.
آثار هنری معنایی نمادین دارند.
هنر و ورزش
هنر محتوا دارد/ ورزش ندارد
اثر هنری پایدار/ حذف ارزش یک بازی فوتبال پس از انجام آن بازی
چکیده:
نقائص رای ”ارزش هنر در لذتی است که از آن به ما دست می دهد“
روشن نیست که آنچه معمولا در هنر لطیف ترین چیز تلقی می شود، جز نزد آنهایی که برای حظ بردن یا متمتع شدن از آن تعلیم دیده اند، منبعی واقعی از سرگرمی باشد.
اگر ارزش هنر لذت باشد، نمیتوان بین گونه های مختلف آثار هنری تمایز قائل شد.
این نظریه نمیتواند تمایز ارزشی بین آنچه هنر است و آنچه غیر هنر، قائل شود.
اگر هنر برخلاف ورزش، میتواند چیزی را منتقل کند، می تواند معنایی داشته باشد، و این دلیلی است بر این که باز هم جستجو کنیم ...
توقع ما از هنر چیست؟
یکی از پاسخ ها: هنر منبعی از لذت یا تمتع است.
از این کتاب یا آن فیلم لذت بردم.
دیوید هیوم، فیلسوف اسکاتلندی در قرن هجدهم، مقاله ی ”در باره ی ملاک ذوق“
در هنر آنچه اهمیت دارد ”خوشایندی“ آن است، لذتی که از هنر به انسان دست می دهد، موضوعی احساسی است.
به تعبیر دیگر تنوع دیدگاه های زیبایی شناسانه، بیانگر ذوق ناظران است، نه داوری هایی درباره ی اشیاء.
”جستجوی زیبایی واقعی، یا زشتی واقعی، طلبی، همان قدر بی حاصل که جستجوی شیرینی واقعی یا تلخی واقعی.
آرای زیبایی شناسانه تنوع و اختلاف چشمگیری دارند،
چگونه می توان آرای مخالف را با هم آشتی داد؟
هیوم: ملاک ذوق در طبیعت انسان ها ریشه دارد. طبیعت مشترک، خوش آیندی اموری واحد
” برخی فرم ها یا کیفیات، بنا بر ساختار اصلی ترکیب درونی ذهن آدمی، خوشایند و ما بقی نا خوشایند به شمار می آیند.“
آزمون زمان، سرانجام حرف آخر را می زند و تنها چیزهایی که حقیقتا به لحاظ زیبایی شناسانه لذت بخش اند، همچنان نظر ها را به خود جلب می کنند.
نقد: نمی توانیم از الگوهای ذوق مشترک، به ملاک ذوق برسیم.
کالینگوود: معنای لذت، ارزش تفریحی و سرگرمی
او در پاسخ به اینکه چه چیز ”هنر واقعی“ است، معتقد است که هنر به مثابه ی سرگرمی، یا هنر به مثابه ی صنعت، یا جادو، به حد هنر واقعی نمی رسد.
عده ای از مردم به راحتی واژه ی سرگرمی را جایگزین لذت می کنند. اما آیا واقعا چنین است؟
بحث هزینه هایی که صرف هنر می شود، در مقایسه با هزینه های مهمانی های پرخرج، که به مراتب آشکارتر لذت و سرگرمی می آفرینند.
پس ارزشی در کار هنری فراتر از لذت و سرگرمی نهفته است که باعث می شود هنرمند عمر خود را به پای هنر بریزند.
به عبارت دیگر اگر بپذیریم که همه ی هنر ها مبتنی بر سرگرم سازی اند، آیا دلیل خاصی داریم که به دنبال هنر باشیم.
چون بسیاری از اشکال دیگر سرگرمی، ارزان تر و مقرون به زحمت کمتری است، مثل بازی ها، پینگ پنگ یا جدول کلمات متقاطع.
بحث لذت عالی و لذت دانی/ هنر سبک و هنر جدی
آیا لذت عالی امکان کمیت بیشتری از لذت فراهم می کند، یا اینکه لذت عالی کیفیتی متفاوت دارد؟
جان استوارت میل، معتقد است که: ” معقول نیست که ارزیابی لذت تنها مبتنی بر کمیت باشد، در عوض او به کیفیت خاص لذات متفاوت متوسل می شود.
در میان این دو لذت، اگر لذتی باشد که همه یا کمابیش همه ی کسانی که طعم هر دو را چشیده اند، آن را قاطعانه ارجح بدانند، آن لذت، لذت مطلوب تر است.
نقد دیدگاه میل:
رای اکثریت، ممکن است تنها به علت تفاوت ذوق اکثریت و اقلیت باشد.
بحث تفاوت آبجو با شراب
ممکن است اکثریت چیزی بدتر را ترجیح دهند.
اما میل معتقد است: لذات عالی مستلزم قابلیت های عالی است.
لذا می توان گفت که هنر جدی وجوهی از ذهن را به خود مشغول می دارد، که هنر سبک به آنها توجه ندارد.
کانت و زیبایی
آنچه در هنر می یابیم، درجه ای عالی از لذت معمولی نیست، بلکه نوع متمایزی از لذت- لذت زیبایی شناسانه- است.
خاص بودن لذات زیبایی شناسانه و تمایز آنها از لذت عذایی خوشمزه یا حمامی دلپزیر.
کانت: پاداش هنر دوستان ”بهجت برخاسته از سیر و تماشای زیبایی هاست“
پیشرفت کانت در این حوزه:
ذوق زیبایی شناسانه امری صرفا شخصی نیست، بلکه چیزی است در خور قبول عام
این ذوق نه در مفهومی از مفاهیم قوه ی فاهمه، بلکه در بازی آزادانه ی تخیل سرچشمه دارد
قابلیت بازی آزادانه، ویژگی خاص نبوغ هنری است
کانت: ذوق صرفا پدیده ایست انتقادی، نه مولد یا آفریننده. در حالی که زیبایی طبیعی، چیزی زیباست؛ زیبایی هنری تصوری زیبا از چیزی است.
و ایجاد تصورات زیبا مختص کار نبوغ است.
حث گادامر و هنر به مثابه ی بازی
هنر نوعی بازی است که در آن هنرمند و مخاطب با هم مشارکت دارند.
آنچه در هنر خوب متمایز است، هماوردجویی آن در میان مخاطبان است. برای آنکه معنایی در دل آن بیابند و تشخیص دهند.
این معنایی نیست که بشود آن را در قالب زبان به صورت مفهوم درآورد یا شرح و تبیین کرد، بلکه نمادین است، یعنی اثر هنری چیزی است که قصد دارد آن چیزی باشد جه خود بازنمایی اش می کند.
هماورد جویی هنرمند در میان مخاصبان، پرداختن به بازی آزادانه و خلاق صور خیال است که به موجب آن نوعی خودبارنمایی تحقق پیدا می کند.
آثار هنری معنایی نمادین دارند.
هنر و ورزش
هنر محتوا دارد/ ورزش ندارد
اثر هنری پایدار/ حذف ارزش یک بازی فوتبال پس از انجام آن بازی
چکیده:
نقائص رای ”ارزش هنر در لذتی است که از آن به ما دست می دهد“
روشن نیست که آنچه معمولا در هنر لطیف ترین چیز تلقی می شود، جز نزد آنهایی که برای حظ بردن یا متمتع شدن از آن تعلیم دیده اند، منبعی واقعی از سرگرمی باشد.
اگر ارزش هنر لذت باشد، نمیتوان بین گونه های مختلف آثار هنری تمایز قائل شد.
این نظریه نمیتواند تمایز ارزشی بین آنچه هنر است و آنچه غیر هنر، قائل شود.
اگر هنر برخلاف ورزش، میتواند چیزی را منتقل کند، می تواند معنایی داشته باشد، و این دلیلی است بر این که باز هم جستجو کنیم ...
