با توجه به نیاز مبرم جامعه معماری کنونی به نقد صحیح و اصولی، فضا را مناسب دیدم تا تعریف خلاصه ای از نقد معماری را ارائه دهم .
امید است زین پس شاهد نوشته های نقادانه ای از طرف دوستان عزیز باشیم!
نقد یک اثر
- هدف از نقد اثر ، بهبودي است.
- نقد ، هرگونه تلاشي است كه وجهي از حقيقت يك اثر را مشخص كند.
- در طراحي معماري هميشه از طرح واره به طرح مي رسيم و يه به عبارتي از مجمل به مفصّل .اما در نقد يك بنا ، از طرح به طرح واره مي رسيم و از مفصّل به مجمل.
در كل دو روش نقد داريم :
1) نقد دروني / فرمال / نقد اثر از طريق خودش
در اين روش ، محصول مهم است ، نه زمينه ي اجتماعي و سوابق و طراح و . . .
2) نقد بيروني / دانشگاهي / نقد جديد
در نقد بيروني هم موثر ، اثر و تاثير را داريم ؛ در اين روش به خالق اثر نيزكار داريم ، خصوصياتي از قبيل روحيات ، خلقيات و سوابق ، كه كاملتر نيزهست.
نقد دروني
نقد دروني خود به دو دسته تقسيم مي شود :
- موضعي
- موضوعي
چگونگي نقد موضوعي : نقد بنا - نقد معماري - نقد فضا
1- نقد بنا ( كالبد ) : در اين نقد به نظامي كه كالبد اثر را به وجود آورده است ، پرداخته مي شود.
الف) نظام هاي پر و خالي ( رابطه توده و فضا )
ب ) هندسه نماها (اجزا و عناصر سازنده نما )
ج ) اجزا سازه ي پلان (اصلي ، فرعي ، مفصلي )
د ) شكل رابطه اجزا با يكديگر ( كمپوزيسيون )
ه ) ماهيت فضا از نظر محدوديت ( بسته ، نيمه بسته و باز )
و ) نسبت كمي فضاهاي باز و بسته
ز ) شيوه ارتباطي فضاهاي باز و بسته
ك ) خطوط ناظم پلان ( پيدا و پنهان )
ل ) خطوط ناظم نما ( پيدا و پنهان )
م ) خط آسمان
ن ) رابطه پلان با نما
ح ) مقايسه با مصاديق متناظر و متفاوت ( فهم يكي در قبال فهم ديگري )
2- نقد معماري : در اين نقد به عملكردها ، شناخت آنها و توزيع آنها پرداخته مي شود.
الف) نقد كاركرد و شاني كه از آن استنباط مي شود.
ب ) زمان بهره برداري از نظر مدت و مقطع زماني
ج ) منطق روابط فضا با عملكرد
د ) تشخيص اعتبار فضا ( پايايي عملكرد در فضا )
ه ) تشخيص ميزان انطباق پيش بيني طرح و استفاده از بنا توسط كاربران
و ) شناخت نسبت نمادين و كاربردي بودن جزفضاها
ز ) شناخت تاثير تاريخي ( زماني ) شدن عملكردها و ارزش جزفضاها
ك) رفتار شناسي فعاليت ها ( عناصر متحرك فضا ، مبلمان ، تجهيزات )
3- نقد فضا :
الف) مشاهده نحوه مواجهه افراد با بنا ( نحوه تقرب )
ب ) شناسايي مراكز ثقل بار و كار
ج ) سلسله مراتب ادراك فضاها
د ) عرصه هاي تاثير گذار و خاطره ساز
ه ) كشف نقاط عطف رابطه انسان با فضا
و ) عناصر فضا ( اعم از ثابت و نيمه ثابت و متحرك )
منابع : http://www.hamkelasy.com/
برای مطالعه بیشتر به مقاله ای که توسط « مهندس محمدجواد مهدوی نژاد » در نشریه ی هنرهای زیبا (شماره 23، پاییز 1384، صفحات 76-69 ) به چاپ رسیده است مراجعه کنید . لینک دانلود مقاله
