حتما می دانید که در تقویم ایرانیان باستان و آئین زرتشتی هر روز ماه ، عنوان مخصوص به خود را دارد.این اسامی برگرفته از نامهای هرمزد و امشاسپندان و ایزدان گوناگون است که در راس آنها نام هرمزد قرار دارد و سپس نام روزهای دوم تا هشتم اسامی شش امشاسپندان یا صفات هرمزد و الباقی نیز یا اسامی ایزدان موکل بر پدیده های طبیعی و یا برگرفته از نام برخی از یشتهای اوستا است.
در تقویم امروزی شاهد نامگذاری روزهای سال هستیم که برخی به نام جهانی تبدیل شده اند مثل :23 مارچ : روز جهانی هواشناسی ، 21 آگوست : روز جهانی مسجد و برخی روزها ، روزهای ملی هستند مثل : 13 فروردین: روز طبیعت ،2 اردیبهشت : روز زمین پاک ،25 خرداد:روز گل و گیاه ، 1 تیر : روز جامعه مهندسان مشاور ایران ، 19 آبان : روز شهرساز ، 5 اسفند : روز مهندسی.
با ورق زدن تقویم و تطبیق دادن مناسبت ها پی بردم که نامگذاری های جدید را می توان به چند دسته عمده تقسیم بندی کرد:
1-تولد و وفات اشخاص خاص : مثل 12 اردیبهشت روز معلم (شهادت استاد مطهری)
2-بزرگداشت فلاسفه ، دانشمندان ، شعرا و بزرگان تاریخ :مثل 8 مرداد روز بزرگداشت سهروردی (شیخ اشراق) یا 16 مهر روز بتن برای بزرگداشت استاد احمد حامی
3-ترویج اقدامات انسانی :مثل 9 مرداد روز اهدای خون یا 15 اسفند روز درختکاری
4-روزهای خاطره انگیز نظام :مثل 12 فروردین روز جمهوری اسلامی
5-اتفاقات مهم تاریخی : 29 اسفند روز ملی شدن صنعت نفت یا 20 فروردین روز ملی فناوری هسته ای
6-نشان دادن اهمیت یک ارگان ، سازمان ، تشکیلات ، گروه یا یک شغل در نظر عموم جامعه :
مثل 3 اردیبهشت روز معمار ، 16 مهر روز کودک ، 13 مهر روز نیروی انتظامی
7-توجه به قشر ضعیف و آسیب پذیر جامعه : 9 مهر روز ناشنوایان و 10 مهر روز سالمندان
8-روزهای برگرفته از جشن ها و روزهای آئین ایران باستان : 1 فروردین نوروز یا 30 آذر شب یلدا یا 13 فروردین روز طبیعت
9-روزهای خاص مذهبی :29 آبان روز ازدواج و خانواده [سالروز ازدواج حضرت علی (ع) و حضرت فاطمه (ع)] یا 15 تیر روز پدر[ولادت حضرت علی (ع)]
*اگر عامل دیگری به نظر شما می رسد که در این طبقه بندی جای دارد ، آنرا اضافه کنید :
در هر صورت فردا 5 شنبه 3 اردیبهشت سال 1388 (یونسکو سال 2009 را به عنوان سال شیخ بهایی نامگذاری کرده است) و مصادف با روز معمار (بزرگداشت شیخ بهایی و اتفاقا روز وفات مرحوم استاد میرمیران) است که جا دارد روز معمار را به جامعه معماری ایران تبریک بگوییم .(البته پیشنهاد شده است این روز به عنوان روز جهانی معماری ثبت گردد.)
ایرانیان باستان روز سوم هر ماه را به نام ایزد دارنده صفت راستی ، اردیبهشت روز می نامیده اند .
(اردیبهشت: اقتباسی از نام اوستایی ارتا وهیشتا atra vahishta به معنای بهترین راستی است که نام یکی از امشاسپندان بوده است.)
در یک رساله پهلوی به نام اندرز انوشه روان آذرباد مارسپندان برخی از کارها در برخی از روزهای سال ثواب داشته و در برخی روزها انجام برخی امور جایز نبوده است.طبق این رساله اردیبهشت روز روز " به آتشگاه شو " بوده است.
حال به نظر شما کدام نامگذاری با مناسبات روزمره تطابق بیشتری دارد و ماندگارتراست ؟ نامگذاری ایرانیان باستان یا نامگذاری روزها بصورت کنونی؟
